Cumio do Clima de París, última oportunidade

Comezou o Cumio do Clima en París. Os países de todo o mundo tratan de chegar a un acordo para diminuír a liberación de gases de efecto invernadeiro a atmosfera. Estas emisións, sobre todo as de dióxido de carbono, están provocando  un aumento da temperatura media da Terra. Unha das consecuencias máis visibles deste quentamento global é a fusión das grandes masas de xeo do planeta que cobren lugares como o Océno Glacial Ártico, a Antártida ou Groenlandia. O aporte masivo de auga, procedente deste desxeo, aos océanos, empeza a provocar un aumento do nivel do mar que fará que extensas zonas costeiras, queden baixo as augas. Parece ser que somos a primeira xeración en notar os efectos do Cambio Climático e a derradeira que pode tomar medidas para evitar a catástrofe ambiental que nos ameaza.  Se pensades que isto non vai con vós, recoméndovos que vexades este video.

Como comezou a vida na Terra?

En realidade, ninguén sabe con certeza como comezou a vida na Terra. Si que parece que se orixinou con certa rapidez. Así que 1000 millóns de anos despois da formación do planeta, xa existían seres vivos poboando os seus océanos. 

Pero, que é a vida? Esta é unha pregunta moi difícil de responder. A falta dunha definición definitiva, podemos citar as características e funcións que presentan os seres vivos: 

1) Posúen estruturas altamente ordenadas que manteñen cun gasto constante de enerxía.

2) Evolucionan e adáptanse a un medio ambiente cambiante.

3) Captan estímulos do medio e elaboran respostas.

4) Reprodúcense e dan lugar a descendentes iguais ou parecidos.

5) Conteñen información xenética que controla o seu patrón de crecemento e desenvolvemento.

6) Procesan enerxía e materia.

7) Regulan as condicións do seu medio interno.

A isto temos que engadir, que a vida require un determinado nivel de complexidade, o nivel celular. Non existe vida fóra da célula. A célula é polo tanto a unidade máis pequena que posúe vida. En canto a importancia, a célula é para a Bioloxía o que o átomo para a  Química.

Á extraordinaria bióloga Lynn Margulis (1938-2011), debémoslle unha das teorías máis rompedoras sobre a orixe das células eucariotas, as que forman moitos seres unicelares e tódolos pluricelulares do planeta,  A Teoría Endosimbiótica ven dicir que a célula eucariota se formou por simbiose de células procariotas. Vamos, que as nosas células son resultado da simbiose entre microbios, concretamente bacterias. No seguinte vídeo podedes escoitar a entrevista que lle fixo Eduardo Punset a Lynn Margulis. Escoitádea con atención.

A máquina que constrúe a mente e a realidade

25 de novembro de 2015, 100 anos da Teoría da Relatividade

O 25 de novembro de 1915  Albert Einstein presentou en Berlín a súa Teoría Xeral da Relatividade. Nun artigo que se publicaría o 2 de decembro dese mesmo ano, Einstein reformulaba a Teoría da Gravidade de Newton, introducindo unha idea novidosa, que a gravidade se produce porque a materia deforma e curva o espazo e o tempo, e que ese espazo-tempo deformado e curvado determina o movemento da materia que se encontra no seu contorno.

 Pasaran dez anos dende que en 1905, cando aínda era un empregado da oficina de patentes de Berna, publicara os catro artigos que convulsionarían  a comunidade científica da época. 

 Primeiro, afirmou que a luz, considerada unha onda naquela época, en realidade estaba formada por unhas partículas que hoxe en día chamamos fotóns, ampliando a Mecánica Cuántica de Max Planck.

 A continuación, publicou cálculos que corroboraban a Hipótese Atómica, a idea de que a materia estaba formada por átomos.

Máis adiante, completou a Teoría da Relatividade Especial  que describía un comportamento completamente inesperado do espazo-tempo que provocaba que velocidades, distancias e duracións dependesen do observador.

E para culminar un ano marabilloso publicou a ecuación máis famosa da ciencia:

  E= mc²

 A ciencia progresa pouco a pouco, pero de cando en vez,  unha mente xenial e inspirada como a de Einstein, provoca unha revolución científica. Agora fai falta outra capaz de unificar a gravidade coas outras tres interaccións fundamentais da natureza: a electromagnética, a nuclear forte, e a nuclear débil.

Viaxamos a bordo de balsas de granito

Levamos varias semanas profundizando na actividade xeolóxica do planeta. Descubrimos que o fondo oceánico se encontra nun proceso continuo de extensión e destrución. Comprobamos que este proceso provoca o desprazamento dos continentes, enormes masas graníticas, lixeiras, que aboian sobre as rochas do manto. Sorprendeunos saber que a maioría destas rochas graníticas se formaron pola fusión dunha codia basáltica antiga en presenza de auga. Todo impulsado pola enerxía que proporciona o calor interno deste planeta de 4.500 Ma. E mentres nos mergullabamos nas grandes teorías da Xeoloxía, descubríase o astro máis lonxano do Sistema Solar,V74104 e o exoplaneta máis próximo a nós, GJ1132b. 

Grazas por participar no Día da Ciencia en Galego

E aí están atentas e atentos as explicacións e participando a través de Twitter

 Así dá gusto organizar unha actividade. Atendestes á videoconferencia, xunto a 6.200 estudantes de 106 centros de toda Galicia. Recibistes unha lección maxistral de neurociencia, impartida por un profesor universitario e neurocientífico de primeiro nivel, como Xurxo Mariño. Preguntastes activamentente, a través de Twitter , e os máis afortunados obtivestes unha resposta inmediata ás vosas dúbidas. A todos os que colaborastes, asististes e participastes...Moitas Grazas!

E como estamos lanzados a gozar da ciencia en galego, aí vai a ligazón a canle de ciencia en galego que se acaba de estrear en Vimeo. Ánimo, como nos explicaron pola mañá, a lingua que falamos condiciona a nosa maneira de ver o mundo. Nós temos a sorte de falar varias que enriquecen a nosa visión da realidade que nos rodea.